پاسخ های نقلی به سؤال از وجود شرور

استکمال روح در اثر درد و رنج

درد و رنج روح را استکمال می بخشد. در «احکام» می گویند ما فلسفه ی حکم را نمی دانیم، ولی بعضی فواید حکم را می دانیم؛ مثلاً چرا گفته اند روزه بگیرید؟ اصولیون می گفتند فلسفه ی حکم روزه را نمی دانیم، ولی می دانیم روزه گرفتن فوایدی دارد؛ مثلاً با روزه گرفتن به یاد گرسنگان میافتیم یا وقتی روزه می گیریم تمرین صبر و مقاومت می کنیم؛ اما چرا می گوییم فلسفه ی حکم را نمی دانیم؟ چون یقین نداریم خدا به دلیل این فواید امر به روزه گرفتن کرده باشد. درد و رنج ،اوّل اثرش این است که در استکمال روحی ما مفید است. 

انسان میفهمد که فرمانروای هستی نیست.

نکته ای که انسان در درد و رنج می یابد این است که: جهان به حکم انسان نمی چرخد، فرمانروای جهان انسان نیست.علی (ع) می فرمایند: «من خدا را از این راه شناختم که مدام تصمیم میگیرم و تصمیم ها در ذهنم آب میشوند»؛ یعنی انسان تصمیم جدّی برای کاری می گیرد، ولی بعد همّت انجام آن کار شکسته می شود.انسان خود، فرمانروای جهان نیست و الّا خود تصمیم خودش را نمی شکست.حضرت علی (ع) می-فرمایند میخواهید بفهمید چقدر شما هیچ کاره اید؟چند ساعت خوابیدن، همه چیز را عوض می کند؛ مثلاً شخصی عصبانی است و در حالت عصبانیت تصمیم می گیرد فردا فلان عمل را انجام دهد، فردا صبح که از خواب بیدار می شود، اثری از آثارِ پیش از خواب وجود ندارد! ظاهراً حتی خواب خاصیتی دارد که به انسان آرامش می دهد و آدمی را سست میکند.

اوّلین اثر درد و رنج این است که آدمی می فهمد فرمانروای جهان هستی نیست؛ چون اگر فرمانروای جهان هستی بود، برای خود، ناخوشایندی ایجاد نمی کرد. پس معلوم میشود موجود دیگری حکومت میکند که هر وقت میخواهد، خوشایند آدمی را پیش می آورد و هر وقت می خواهد ناخوشایند  او را فراهم می آورد.نکته ی اخیر اثری دارد و آن اینکه بزرگترین صفت ناپسند انسان؛ یعنی عُجب، از او گرفته میشود. خواه کسی که احساس قدرت دارد، واقعاً هم قدرت داشته باشد یا واقعاً نداشته باشد، توهّمِ قدرت، عُجب آور است. درد و رنج ها اوّلین کاری که می کنند، توهّم قدرت را از بین میبرند.